Krónan hnyklar vöðvana og hristir af sér kreppuna

Bandaríski nóbelsverðlaunahafinn   Joseph Stiglitz var sannfærður um að íslenska krónan væri að koma Íslandi til hjálpar, án hennar hefði kreppan orðið mun dýpri og atvinnuleysi mun meira þetta kom fram í Silfrinu í gær  .   Í sama streng tók Dr. Jón Daníelsson sem sagðist mun bjartsýnni nú en hann hefði verið, botninum botninum væri senn náð og þá myndi leiðin liggja uppávið fyrir tilstilli íslensku krónunnar. Att þetta kemur heim og saman við spá Más Guðmundssonar nýskipaðs seðlabankastjóra.  

Hagvöxtur að nýju á fyrri hluta næsta árs

Athugasemdir

[Kári (IP-tala skráð) 7.9.2009 kl. 13:34]

En hefðum við verið það land í heiminum sem hefði farið verst út úr þessari kreppu hefðum við kastað þessari helv. krónu frá okkur fyrir löngu síðan?

Svar: NEI

[Gudlaugur Hermannsson (IP-tala skráð) 7.9.2009 kl. 15:56]

Ástæðan fyrir þessum fullyrðingum er sú að króna er hagstjórnartæki. Ef við hefðum ekki tekið vísitölun launa úr sambandi á árunum eftir 1990 þá værum við ekki með 50% laun í dag miðað við launin sem samið var um árið 2007.

Launakostnaður er stærsti kostnaðarliðurinn í þessu þjóðfélagi svo ef laun lækka um 50% en vöruverð og skuldir standa í stað þá er ekki nema von að fólk eigi í erfiðleikum með að standa í skilum með afborganir og framfærslu. Það má líkja þessu við það að árið 2007 þá fékkst þú laun fyrir heilan dag og gast staðið undir skuldbindingunum en í dag ertu með vinnu hálfan daginn en sömu útgjöld og í heildagsstarfinu.

Þetta er kjarninn í vandamálinu laun skorin niður um helming en skuldbindingar ekki.

Það er síðan eitt vandamál sem er tekjuskattar til samfélagsins hafa rýrnað um 50% en verðlag er sama þrátt fyrir lægri launakostnað. Þetta er ástæðan fyrir því að krónan "hjálpi" okkur út úr kreppunni fyrr en ella. Þetta þýðir einnig að almenningur tapar eigin fé úr eignum sínum vegna launarýrnunar. Kreppan gerir fólk fátækara þá á ég við launþega þessa lands.

[Haraldur Baldursson, 9.9.2009 kl. 07:49]

Gunnar Tómasson og Joseph E. Stiglits sammála um verðtrygginu
Gunnar kom með athyglisverða athugasemd um Verðtrygginguna. Það að þegar klippt var á verðtryggingu launa, en haldið í verðtryggingu lána, hafi verið stigið mikið ógæfuskref. Síðan er að lesa athugasemd frá Joseph E. Stiglitz athugasemd af svipuðum toga þegar hann segir að verðtrygging sé farsælli verði hún miðuð við launaþróun í stað neysluverðs. Þeir eru að tala þarna um sama hlutinn.
Kostir verðtryggingar með launavísitölu í stað neysluvísitölu
Kostir þess að halda verðtryggingunni, en breyta vísitöluviðmiðinu, tryggir það tvennt að lánveitandinn tryggir raunverðmæti verðmæta sinna og lánþeginn tryggir að hann er að greiða sama hlutfall af launum sínum og þegar hann tók lánið, eða öllu heldur að greiðsluáætluninn helst í hendur við launaþróun í landinu.
Það skiptir máli að jafnvægi ríki í hagsmunum beggja

[Gudlaugur Hermannsson (IP-tala skráð) 9.9.2009 kl. 07:56]

Sæll Haraldur,

Þú segir að það skipti máli að jafnvægi ríki í hagsmunum beggja, það þýðir þá að setja verður verðtryggingu launa frá síðustu samningum fyrir hrun (2007).

[Haraldur Baldursson, 9.9.2009 kl. 08:20]

Guðlaugur.
Ég var svo sem ekki að reyna að ávarpa lausnina á núvernadi vanda, frekar að ræða almenn sjónarmið byggt á orðræðu þessara snillinga tveggja. Ég hef reyndar lengi viljað meina að vísitöluviðmið verðtryggingar sé rangt og að launavísitalann sé miklu raunhæfara viðmið. Breytingin við þetta yrði reyndar íhaldsamari útlánastefnur banka og jafnvel hærri vextir, þó það seinna sé ekki endilega víst.

Varðandi núverandi verkefni, þá sé ég tæplega fram á að við fáum verðtryggingu launa aftur í tímann. Útflutningur okkar, sem nú er okkar líflína, myndi missa forskot sitt í samkeppni erlendis. Þá á ég ekki bara við fiskinn, heldur ýmsar aðrar vörur og þjónustu sem seld er erlendis.
Það virðist vera komin leið út úr gengistryggðu lánunum, sökum þess að þau voru ólögleg. Hvernig þau verða meðhöndluð út frá þeirri forsendu er ekki alveg borðleggjandi, en líklegt er þó að þau verði reiknuð tilbaka og sett undir hatt verðtryggingarinnar.
Þá er orðið við einn vanda að glíma (reyndar ekki rétt fullyrðing), verðtrygginguna. Hvernig leysum við úr þeim byrgðum ? Tillögur í formi þess að fella niður 20-25% af höðustól þeirra lána, með 3-7 milljóna þaki hafa verið ræddar.
Þetta eru gagnlitlar pælingar á talna, tökum því 20 milljðon króna lán sem var tekið í september 2007 (þá var vísitalann 237,1) og miðum við vísítölu dagsins í dag (í dag er hún 345,1). Ef við einföldum dæmið og lítum framhjá vöxtum og afborgunum, þá reiknast hækkun höfuðstólsins svona :
20 ,illur *(345,1-273,1)/273,1=5,27 millur => Höfuðstólllin = 25,27 millur. 20% af höfuðstólnum er 5,05 millur. Ef þakið er settt í 3 millur færi höfuðstóllinn í 22,27 millur. Ef þakið er sett hærra t.d í 7 millur færi hann í ca. 20 millur.
Það sem svara þarf er, hvernig verða áhirfin á þjóðfélagið allt ef þetta verður gert, eða álíka ? Það þarf víst að skoða það líka. Það þarf þá að skoða í leiðinni, hver áhrifin verða ef ekkert verður gert...þau verða ekki lítil heldur.

[Júlíus Björnsson, 13.9.2009 kl. 05:42]

Ef vextir af langtímalánum almennings 80-100% heildarlána hans á heimmarkaði með veði í lögheimilisfasteign taka mið af þróun fasteignaverð eins og hjá öllum öðrum þá gerist það þegar gengið fellur gagnvart út og innflutningi að verð innfluttar neyslu og afborganir erlendra lána hækka.

Fyrirtæki sem greiðir 50% í erlend lán og 50% í laun getur því millifært launlækkunina til greiðslu erlendu lánanna. Hagstjórnartæki heimila?

Hag-stjórnar-tæki ef laun standa í stað. Neysluverð hækkar og hér líka vaxtaafborganir veðtryggðu lögheimilisfasteigna almennings.

Hinsvegar þegar langtímalán fasteigveðverðtryggðu heimilanna taka vexti miðað við þróun fasteignaverðs þá lækkar þeir þegar kaupmáttur vegna neysluverðs minnkar sem vegur upp á móti erlendu áhrifunum sem litar veikar ríkistjórnir svo sem Svíar ráða ekki við.

Fasteignaverðið lækkar af því að greiðslugeta=kaupmáttur minnkar með minni eftirspurn.

Fasteignveðverðtrygging er einna rétta í málum þó Tyrkir veðja á launavísitölu þá verður almenningur að treysta því að 50% heilarlauna fyrirtækja lækki líka hluti yfirbyggingarinnar persónuleg reynsla mína í síðust þjóðarsátt var að yfirbyggingu einkaframtaksins hélt áfram að hækka laun sín miðað við neysluvísitölu. Hið opinbera tók smá þátt í svindlunni hvað varðaði sína yfirbyggingu. Sem veldur meðaltalshækkun á launavísitölu. 

Verum ekki að gera neitt öfugt tökum upp fasteignaveðverðtryggingu á lögheimilisfasteign lántakans.  Eins og aðrar vestrænar þjóðir.

Verðtrygging 10% lána heimilanna skammtímalánanna getur áfram verið leiðrétt miðað verð neysluvarnings.    

Mig grunar að þegar langtíma fasteignaveðsverðtryggingar viðmiðun var lögð niður við útreikning vaxta á afborgunum með upptöku rangra vísitölu neyslu að mati vestræna þjóða að undanskildu Íslandi að þá hafi verið dælt ranghugmyndum inn í þjóðina.

Í EU var ein fyrirvinna í dagvinnu í 30-40 ár að greiða 66% -80% af fasteigninni á sanngjörnum vöxtum lítið leiðréttum vegna verðbólgu neysluverðs eða fasteignaverðs.

Hér voru hinsvegar oft tvær fyrir myrkranna á milli og helgar að greiða upp gífurlega vextir fyrstu 10 árin og lögðu mikla vinnu fram sjálf við verðmæta aukningu. Lán mun hafa verið um 15-20 ár.

Kynslóðin sem hefur hæst núna man best eftir því hvernig þetta bitnað á uppeldi fram að fermingu.

Voru pabbi og mamma ekki bara búinn að borga nóg á 10 árum og eðlilegt að afborganir lækkuðu hratt þegar lánstofnanir voru svo fljótar að fá ávöxtunarkröfuna greidda? 

Ekkert kemur á óvart  þegar Mammon er í 1 sæti.  

Hagstjórnarfræðingar Íslands í samræmi við talanda og viðskiptafræðingar virðast  ekki skilja á hverju formúlurnar byggja sem þeir eru að túlka fyrir þeim sem er ekki sleipir á svellinu í formúlugjörningum sér í lagi vaxta formúlum.

Það er alveg öruggt sá hefur ekki byggt hús sjálfur kennir ekki öðrum að byggja það .

Reikningsformúlur krefjast greindar þegar kemur að skilningi og hann fæst með undirbúningi í sönnun formúlanna með aðferðum stærðfræðinnar. 

Þetta er nauðsynlega forsenda sem skortir almennt í námsundirbúninginn hjá viðskiptafræðing og hagstjórnarfræðing.

Stærðfræðingar með undanteknigu skortir oft reynsluskilning á því sem reiknilíkanið á að standa fyrir. þó þeir skilji x,y,z eða a,b,c. Þá skilja þeir kannski ekki vaxta áhættu álag. Langtímaforsenda eða skammtímaforsenda, reikingsjöfnuð og stöðugleiki.

Menntunar kröfur á þessu svið er mikið kröfuharðari í Þýskalandi, Frakklandi, Rússlandi hvað varðar síaðan hluta nemenda.

Álit sumra á meginlandi hefur ekki farið leynt á kollegum sínum hér á eylandi frumstæðra útflutnings atvinnuvega, best að fylla allar stöðurnar af meginlandsfræðingum. Bretum , Frökkum og Norðmönnum.